Kolor a kondycja psychofizyczna człowieka

W różnych zakątkach świata już od czasów Hipokratesa były przeprowadzane badania nad wpływem koloru na nasze samopoczucie psychiczne i zdrowie fizyczne. Praktycy arteterapii wiedzą, że istnieje olbrzymie spektrum możliwości interpretacji barw. Można je rozpatrywać między innymi przez pryzmat kultury, wyznania, szerokości geograficznej.

Przykładowo, aspektem pracy z kolorem zaczerpniętym z kultury wschodu jest rozpatrywanie kondycji organizmu ludzkiego poprzez czakramy umiejscowione wzdłuż kręgosłupa. Według tej ideologii pobierają one i manifestują energię życiową. Położenie i funkcje poszczególnych czakramów w ciele pokrywa się z umiejscowieniem gruczołów dokrewnych i ich zadaniami. Zakłada się, że złe samopoczucie, lęki, brak równowagi emocjonalnej, spadek energii, choroba, ogólnie ujmując wszystkie zmiany zachodzące w ciele są wynikiem zblokowania konkretnych czakramów i wirującej w nich energii. Każdy czakram emanuje inną barwą, która jest widoczna dla osób obdarzonych szczególną wrażliwością i ma wpływ na konkretne cechy organizmu ludzkiego.

o korona – otwartość, szerokie rozumienie rzeczywistości, transcendencja, zaufanie.

o trzecie oko – charyzma, intuicja, inspiracja, mądrość, równowaga, spokój, wyobraźnia.

o gardło- inteligencja analityczna, komunikacja, samorealizacja, twórczość, wiedza.

o serce – harmonia, łagodność, pojednanie, uczuciowość, zrozumienie.

o splot słoneczny – akceptacja, działanie, optymizm, pracowitość, samoświadomość.

o krzyż – inteligencja emocjonalna, radość, seksualność, szacunek, wolność.

o korzeń – bezpieczeństwo, energia, moc, stabilność, zdrowie.

Osoby medytujące zauważyły na pewno korelację pomiędzy barwami wykorzystywanymi w medytacji a barwami czakramów. Nie każda jednak próba wykazania związku między samopoczuciem i kondycją człowieka, a kolorem opiera się na wiedzy o centrach energetycznych.

Medycyna niekonwencjonalna wykorzystuje stymulację oraz leczenie kolorem, między innymi w wizualizacji. Podstawowe wykorzystanie właściwości barw w celu osiągnięcia konkretnych rezultatów wygląda w tym wypadku następująco:

żółty – koncentracja.

czerwony – pobudzenie.

niebieski – zrównoważenie i wyciszenie.

zielony – wyciszenie.

Prof. Max Lüscher zakładał w swych badaniach, że preferencja konkretnej barwy odbywa się na poziomie nieświadomym jednostki. Badania przez niego przeprowadzone za pomocą wybranych kolorów i kombinacji barw wykazały dużą statystyczną zależność między ich wyborem przez jednostkę badaną, a somatycznym podłożem  występujących u niej zaburzeń funkcjonalnych. Taka wiedza pozwala na określenie przybliżonego stanu psychicznego i fizycznego człowieka. Powtarzając za Opala-Wnuk (2009) barwy wg Lüschera mówią o następujących potrzebach jednostki:

żółty – potrzeba aktywności społecznej, ruchu, zaangażowania emocjonalnego.

czerwony – potrzeba osiągnięć, posiadania, władzy, tendencja do ofensywnej agresywności, ukierunkowanie na cel, wysoka aktywność poznawcza.

niebieski – potrzeba głębokiego przywiązania, doznawania ochrony zewnętrznej, emocjonalnego komfortu oraz spokoju.

zielony – potrzeba obrony własnej pozycji, obronność, agresywność o charakterze obronnym.

biały – potrzeba rozluźnienia, uwolnienia od zahamowań, wyswobodzenie się od przeciwności.

szary – potrzeba spokoju, odpoczynku, tendencja do pasywności.

czarny –  potrzeba niezależności przez protest, negowanie autorytetów i nacisków zewnętrznych.

brązowy – potrzeba obniżenia niepokoju, dążenie do komfortu fizycznego i psychicznego.

fioletowy – potrzeba ucieczki od rzeczywistości, tendencja do wysuwania irracjonalnych roszczeń, nierealne wymagania co do życia, subiektywizm, sugestywność, niedojrzałość emocjonalna.

Wybór koloru odbywa się w ludzkiej podświadomości i jest związany z tym, jak w danej chwili wygląda kondycja psychofizyczna danej osoby. Malarstwo stanowi bardzo komunikatywną formę przekazu i może być sposobem kompensacji. Człowiek poprzez rzutowanie konkretnej barwy na zewnątrz w procesie tworzenia może na poziomie nieświadomym zaspokajać swoje nie zawsze uświadomione potrzeby. Dawać upust skumulowanym emocjom. W arteterapii włączamy kolor między innymi podczas pracy ze skrywanym lękiem, niewypowiedzianą złością, czy nieuświadomioną potrzebą. Jest to bardzo silne narzędzie pracy terapeutycznej.